سه‌شنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۴ - 
دکتر بهزاد کریمی، نویسنده و مترجم :
دکتر بهزاد کریمی معتقد است که پست‌مدرنیسم را نمی‌توان پدیده‌ای گسسته از مدرنیسم دانست. دوران کر و فر پست‌مدرنیسم در جهان به سر آمده است. تا همین هفت، هشت سال گذشته، لااقل در ایران، دائم از پست‌مدرنیسم صحبت می‌شد، اما الان دیگر این طور نیست. این دوران در غرب مدت‌هاست رو به افول گذاشته است. خیزش دوباره‌ی راست سیاسی در اروپا و آمریکا نشان از همین امر دارد. پست‌مدرنیسم برخلاف هیاهوهایی که به راه انداخت، جز در زمینه‌ی توجه دادن به محیط زیست و تغییرات اقلیمی و حقوق اقلیت‌ها هیچ راه حل مشخصی پیش راه بشر نگذاشت. ترویج نوعی نسبی‌گرایی و الزام به پذیرش رادیکال و بی‌قاعده‌ی تفاوت‌های فرهنگی، جنسیتی و جنسی منجر به یک بلبشو در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شده است. متاسفانه در ایران ما هیچ‌گاه نتوانسته‌ایم مکتب‌های تاریخ‌نگاری مشخصی داشته باشیم. به این معنا که برای دهه‌ها حول محور یک یا چند شخصیت دانشگاهی با مد نظر قرار دادن ایده‌هایی روشن و متمایز، آثار تاریخ‌نگارانه تولید شود. سال‌هاست بیشتر مباحثی را که در این زمینه مطرح می‌شود افراد مشخصی مطرح می‌کنند که اصلاً نماینده‌ی مکتب خاصی نیستند و صرفاً بر اساس علاقه و ذوق شخصی این مباحث را دنبال کرده‌اند.
کد خبر: ۳۹۷۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۳۰
ترجمه سیروس فیضی:
دکتر سیروس فیضی استاد دانشگاه تهران در این کتاب به پیشینه تاریخیِ تمدنی به نام چیاگاوانه در تاریخ باستان و اهمیت تاریخی آن و داستان اکتشاف و مطالعات پس از آن در آثار به جای مانده، پرداخته است .کتاب الواح چیاگاوانه با هدف معرفی تاریخ درخشان تمدنی و فرهنگی این منطقه به ویژه بر پایه متون الواح گلی چیاگاوانه تهیه شده است. این کتاب، پژوهش و گردآوری چند مقاله علمی بسیار معتبر بین‌المللی درباره چیاگاوانه و ترجمه آن‌ها به فارسی است. نویسندگان این مقالات عبارت‌اند از محمود کُردوانی، کامیار عبدی، گری بِکمن، پائولو جنتیلی و دانیل پاتس. مقالات این کتاب که پژوهش‌های ارزشمند بین‌المللی و در عین حال، مستندی درباره فرهنگ و تمدن منطقه‌اند، ارتباط و تعامل فرهنگی و تمدنی این منطقه را با بین‌النهرین به خوبی نشان می دهند. مترجم کتاب می گوید، قصدم از ترجمه این منابع مهم، معرفی فرهنگ و تمدن کهن و والای این منطقه و فراهم آوردن انگیزه‌های بیشتری برای مطالعه و پژوهش درباره تمدن پَلوم است.
کد خبر: ۳۹۶۵۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۰۸
لایه های ناپیدای جنگ سرد در ایران و ۱۴ کشور دیگر:
کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آن‌ها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۶
زهره حسین‌زادگان:
«آبیِ کم‌جان»، تازه‌ترین مجموعه داستان محمد‌علی دستمالی، در اواخر بهمن به بازار آمد. او با داستان «نیشابور که دریا ندارد» در سال ۹۸ مقام اول جایزه ادبی فرشته را به دست آورد و در سال ۹۹ نیز با داستان «دندان حضرت اشرف»، مقام دوم جایزه ادبی صادق هدایت را گرفت. دستمالی، علاوه بر ادبیات، با دنیای تحلیل سیاسی و تحولات روابط بین‌الملل نیز سر و کار دارد و در بسیاری از روزنامه‌ها، مقالات تحلیلی او منتشر شده و با او مصاحبه کرده‌اند. اما قرار شد که حال و هوای مصاحبه ما، ادبیات و ادبیات باشد.
کد خبر: ۳۹۴۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۴
سید عباس صالحی:
روحانیت، در مسند چونان پیامبرى قرار دارد و نیابت از چنان شخصیتى را عهده دار است؛ و اینک در برابر امواج خرافه هاى سنتى و مدرن، کهن و نوپیدا، دینى و قومى و… این پرسش اساسى مطرح است که آیا حوزه و روحانیت، به مسؤولیت اساسى خویش در این زمینه آگاه است؟ و آیا در برابر این طوفان سهمگین، مواجهه اى درخور و شایسته را از خود نشان داده است؟این جُستار، به علل و زمینه‌ها و بسترهایى اشاره مى دارد که حضور روحانیت را در این جهاد فکرى، کم رنگ کرده و در عمل زمینه هاى بروز و فعالیت جبهه خرافه سازان را فراهم‌تر ساخته است. قبل از پرداخت به این پرسشهاى اساسى، از باب مقدمه، اشاره اى به جایگاه و اهمیت موضوع خواهیم داشت.روحانیت، در مبارزه با خرافات، شناخت کافى در موضوعات ندارد. این نقیصه، موجب مى شود که فتاوى کلى و یا پیامهاى چندپهلو صادر شود و خرافه سازان در ترویج مرام و رفتار، در امنیت به سر برند. این نکته، در مقولاتى چونان (قمه زنى) , قفل بر بدن زدن و… به روشنى خود را مى نمایاند.
کد خبر: ۳۹۰۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۸۸/۱۲/۰۱
سیدصادق حقیقت پاسخ می‌دهد:
به نظر می‌رسد چند عنصر کلیدی در روش شناسی مطالعه تمدنی داریم که یک پروبلماتیک مطالعه است که اهمیت زیادی دارد. دوم چهارچوب نظری مطالعه یا پارادایم یا گفتمان حاکم است. سوم روش یا روش‌های توصیف، تحلیل و پیش‌بینی بر اساس داده‌های در اختیار، چهارم سبک و اعتبارسنجی منابع، پنجم هرمنوتیک یا چگونگی تاویل یا تفسیر منابع مطالعاتی مخصوصا منابع تاریخی و ششم، بوم و اقتضائات زمانی و مکانی هستند. سید صادق حقیقت ،عضو هیئت علمی دانشگاه مفید گفت: منظور از روش دینی و بومی در مطالعات تمدنی این است که می‌توانیم تمدنی برای خودمان یعنی مسلمانان یا ایران داشته باشیم، در اینجا اقتضائات خاص جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد.
کد خبر: ۳۸۶۴۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۰
سید جمشید اوشال:
سید جمشید اوشال درباره مصاحبه جناب آقای «دکتر محمد شیاع السودانی» نخست وزیر محترم دولت عراق با خبرنگار دویچه وله، نوشت:در این یادداشت نظرم را با اشاراتی به چند موضوع مهم درمورد ایثار ملت بزرگ ایران و خدمات دولت جمهوری اسلامی ایران به کشور‌های منطقه و فرامنظقه و موضوعات تفرقه افکن و ایجاد تفرقه بین دو ملت بزرگ ایران و عراق و بین ملت‌های منطقه خلیج فارس نوشتم؛ و در پایان این یادداشت هم پیشنهادی برای جناب آقای نخست وزیر عراق و سایر رهبران محترم کشور‌های همسایه در خلیج فارس دارم. بهتر نیست بجای استفاده از واژه دروغ و تفرقه افکن خلیج عربی و چیز‌هایی شبیه به این‌ها در کنار هم باشیم و از وحدت و یک پارچگی و انسجام و یک دلی و برادری و همراهی امت مسلمانان و استقلال واقعی دولت‌های خلیج فارس و بیرون راندن بیگانگان از خلیج فارس و مدیریت دریا‌های اطراف خلیج فارس و اقیانوس هند و توسعه یافتگی و پیشرفت واقعی و به اصطلاح استخوان دار دولت‌ها و ملت‌های منطقه و غرب آسیا صحبت کنیم.
کد خبر: ۳۸۶۰۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۸
تاریخ سیاسی؛
جنبش مشروطیت بدون شک از رویداد‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ تحولات سیاسی ایران محسوب می‌شود. اثرات این رویداد در زندگی فرهنگی و سیاسی مردم، از سایر حوادثی که تا آن تاریخ در کشورمان پدید آمده بود، عمیق‌تر بوده است. شکی نیست که نارضایتی عمیق جامعه ایران در سال‌های حکومت قاجار، ریشه اصلی اعتراضات مردمی علیه دولت و زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت مشروطیت بود.در این میان عواملی نیز بودند که سبب تسریع روند انقلاب شدند و در مسیر نهضت به منزله عامل محرک ایفای نقش کردند. در گزارش زیر، به مرور حوادث ۱۵ ساله مشروطیت پرداخته شده است.
کد خبر: ۳۸۵۲۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۲۰
علم استراتژی نمی دانیم؛
سومین نشست از سلسله نشست‌های گفت‌وگوی انتقادی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با عنوان «توهم توطئه یا دخالت خارجی در تاریخ و سیاست ایران» با سخنرانی یعقوب توکلی، پژوهشگر و دانشیار علوم سیاسی و دکتر علیرضا ملائی‌توانی، استاد تمام تاریخ با دبیری دکتر مالک شجاعی جشوقانی سه‌شنبه یکم آذرماه در سالن ادب پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.یعقوب توکلی با بیان پدیده استبسا در حاکمیت ایران، بیان کرد: تاریخ‌دانی ما باید کمک کند برای شناخت فی‌الحال قضایا. به عبارتی مورخ ما ضمن این‌که گذشته تاریخی را می‌داند باید از تاریخ به آینده استراتژیک برسد. متاسفانه یکی از مشکلاتی که ما داریم معمولا در حوزه مطالعات تاریخی ندانستن علم استراتژی است. چون علم استراتژی نمی‌دانیم اتفاقاتی که در گذشته اتفاق افتاد از آن به آسانی عبور می‌کنیم.
کد خبر: ۳۸۴۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۲
پیروز مجتهد زاده:
پیروز مجتهدزاده استاد دانشگاه و منتقد محمد مصدق گفت: در حالی که طرفداران مصدق، ملی کردن نفت به سبک و سیاقی که او به ثمر رساند را یک "شاهکار ملی" خواندند، مخالفان او همان هنگام و بعد‌ها این گونه ملی کردن را یک "خیانت علنی" قلمداد کردند. کارشناسان برجسته امور نفتی تقریبا به اتفاق آرا ملی کردن نفت به سبک و سیاقی که مصدق انجام داد را یک اشتباه یا خطای اساسی قلمداد کرده اند: شادروان دکتر فواد روحانی در صفحه ۳۸۰ کتاب "زندگی سیاسی مصدق در نهضت ملی ایران" رد پیشنهاد مشترک امریکا و انگلیس برای حل بحران نفت توسط مصدق را یک "تاسف" قلمداد کرد و در جلسه یاد شده در بالا "یک اشتباه بزرگ" دانست
کد خبر: ۳۸۲۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۸
بزرگداشت یک ایرانگرد؛
۲۰ فروردین سالروز درگذشت بزرگمردی است که اگرچه گیلانی نبود، اما به‌واسطه خدماتش به تاریخ و فرهنگ گیلان، می‌توان او را یک «گیله مرد» تمام عیار خواند.
کد خبر: ۳۷۶۵۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
روش‌شناسی قرآن‌پژوهان در غرب؛
احمد پاکتچی ضمن اشاره به رویکرد مطالعات تاریخی انتقادی قرآن تصریح کرد: سنت به وجود آمده در حوزه نقد عهدینی کاملا دست‌مایه مستشرقین برای مطالعه قرآن قرار گرفته و آنچه به عنوان رویکرد تاریخی انتقادی مشاهده می‌کنیم و ظهور و بروز آن را می‌توان در قرآن مورخان مشاهده کرد ادامه این مسیر است که چگونه می‌شود روش‌های مطالعات عهدینی را در مورد قرآن هم به کار بست.
کد خبر: ۳۷۵۱۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۳
آغاز کاوش‌های باستان شناسی بندر نجیرم؛
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر از آغاز عملیات کاوش‌های باستان شناسی در بندر تاریخی نجیرم واقع در نزدیکی بندر دیلم با قدمت هزار سال تجارت دریایی در منطقه خلیج فارس خبر داد.
کد خبر: ۳۷۳۲۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۳۰
هیئت علمی دانشگاه:
در مورد تاثیرپذیری حکمت متعالیۀ ملاصدرا از فلسفۀ اشراقی سهروردی سخن بسیار گفته‌اند و ملاصدرا خود نیز به این امر معترف است، اما در مطالعات تاریخی و تطبیقی در حوزۀ فلسفه و عرفان اسلامی، از تاثیرپذیری عرفان نظری محی الدین یا “مکتب فصوص” از فلسفۀ اشراق کمتر سخن به میان آمده است. با این همه می‌توان نظام وجودشناسی ابن عربی را که در “مکتب فصوص” توسط صدرالدین قونوی و شاگردانش نظم و انسجام و شرح و بسط یافت تحت تاثیر فلسفۀ سهروردی دانست
کد خبر: ۳۶۹۱۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۰
با الهام ملک‌زاده، پژوهشگر:
الهام ملک‌زاده می‌گوید: زنان به عنوان بخش نادیده جامعه، سوژه مطلوب تحقیقات به شمار نمی‌رفتند و همچنان فضای پژوهش‌های تاریخی فضایی مردانه است که در این شرایط نوشتن از زنان و حضور ایشان در تاریخ، انتظاری دور از ذهن به شمار می‌رود. چیزی که هنوز نیز حاکم است و اقبالی نسبت به این بخش از تحقیقات تاریخی به صورت امری علمی و جاافتاده دیده نمی‌شود.
کد خبر: ۳۶۸۱۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۸
دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب؛
روابط عمومی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در پاسخ به نامه موسسات تاریخی درباره عذرخواهی مرحوم آذری قمی از رهبر انقلاب، اطلاعیه‌ای صادر کرد.
کد خبر: ۳۶۶۶۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
گرامیداشت نخستین سالگرد داود فیرحی؛
در ارزیابی کارنامۀ فکری و پژوهشی داود فیرحی (۱۳۹۹-۱۳۴۳) بر پایۀ آثار مکتوب و گفتار‌های او، می‌توان از دو قلمرو موازی سخن گفت: یکی فقه سیاسی و دولت در اسلام؛ دو دیگر، پژوهش‌های تاریخی در دو بخش: رخداد‌های صدر اسلام و تحولات ایران در دوران مدرن. لازم به ذکر است که ارزیابی جامع کارنامۀ فیرحی نیازمند مطالعۀ تمام آثار اوست؛ کاری که به فرصتی فراخ و زمانی دراز نیاز دارد؛ بنابراین آنچه در این نوشته می‌آید، هرچند با رجوع به آثار او فراهم آمده، اما صرفاً نگاهی اجمالی به کارنامۀ فیرحی در حد امکان و مجال است. در این نوشتار، دربارۀ کارنامۀ فیرحی در دو قلمرو یاد شده، نکاتی را بر سبیل ایجاز ذکر می‌کنم.
کد خبر: ۳۶۶۱۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۵
استاد احمد واعظی:
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی با تأکید بر وجود دقت‌های بسیار عمیق در فلسفه اسلامی، گفت: تأثیرگذاری فلسفه و یا نظام فکریِ فلسفی در جامعه احتیاج به حلقه‌های واسط دارد.
کد خبر: ۳۶۶۱۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۴
وزیر فرهنگ در احکامی جداگانه
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی احکامی جداگانه هیئت علمی چهاردهمین دوره جایزه ادبی «جلال آل‌احمد» را منصوب کرد.
کد خبر: ۳۶۳۹۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۸
فقه پژوهی و نواندیشی دینی؛
سروش دباغ: اثر پیش رو، متضمنِ جستار‌هایی است که طیِ نه سال گذشته، درباره نسبت میان اخلاق و احکام فقهی اجتماعی نگاشته و در ترازوی اخلاق توزین کرده‌ام.
کد خبر: ۳۶۲۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۸